In Zevenbergen tussen de kassen vindt op dit moment een unieke ontwikkeling op het gebied van energiewinning plaats; de winning van Lage Temperatuur Aardwarmte (LTA). Initiatiefnemers zijn Volker Wessels dochterbedrijf Visser & Smit Hanab en Greenbrothers.
Normaliter wordt aardwarmte gewonnen door te boren naar grondwater van tussen de 70ºC en 100ºC, dit water bevindt zich op diepten van rond de 2000 meter. “Die hoge temperaturen zijn niet per se nodig”, vertelt Leo Wartna, directeur Visser & Smit Hanab, ”dat kan ook best lager zijn. Wij boren normaal horizontaal en relatief ondiep, voor de aanleg van kabels en leidingen. Dit gebeurt doormiddel van de Horizontal Directional Drilling (HDD) techniek. In de geothermiesector wordt tot nu toe alleen verticaal geboord. Wij combineerden een HDDmachine (horizontale boor) met een verticale machine tot een Slant Drilling Rig, of te wel een boor die zowel verticaal als horizontaal of schuin kan boren. Dat is een uniek apparaat, ontwikkeld met leverancier Herrenknecht uit Duitsland. Deze is in september opgeleverd, succesvol getest en nu in gebruik in Zevenbergen. De machine komt uiteraard in het bestand bij Volker Stevin Materieel (VSM), dus het zijn hun monteurs en elektriciens die de machine onderhouden.”
In dit project wordt slechts 700 meter diep geboord. Nu gebeurde zowel diep als ondiep boren wel in Nederland, maar altijd alleen verticaal. “Wij boren nu ondiep, verticaal en horizontaal, om een hoekje zogezegd.” vervolgt Leo. De ontwikkeling is gesubsidieerd door het ministerie van Economische Zaken en als dit slaagt kunnen we alle glastuinbouw in Zevenbergen hiermee verwarmen. De boringen zijn minder diep, dus minder duur. Daarbij is de temperatuur van het water dat we naar boven halen, rond de 30ºC, voldoende om de kassen mee op temperatuur te houden in de zomer. In de winter wordt het water extra verwarmd tot
50-70ºC door de geplaatste warmtepomp. Dit in tegenstelling tot het water dat gewonnen wordt bij diepe boringen dat vaak lange afstanden moet afleggen om op de juiste temperatuur te komen voor de kas.
Naast voordelig is deze ontwikkeling ook duurzaam. Deze LTA bron zal voor een groot deel voorzien in de warmtebehoefte van de gebruiker en bespaart daarmee drie miljoen kuub aardgas, genoeg voor 2500 huishoudens. Dit is het equivalent van 6 miljoen kuub CO2 per jaar, zeker de moeite waard als je kijkt naar de ecologische footprint. De bron kan nog meer warmte leveren en dan is het mogelijk om ook buurbedrijven hierop aan te sluiten. De installatie zelf is slank, dus prima te gebruiken tussen de kassen. Er wordt 24 uur per dag water gewonnen maar door de afgezonderde plek hebben omwonenden geen last van het geluid.
Doordat we ondiep boren en doublet boren ontstaat er een gesloten circulatiesysteem. Hierdoor is er geen risico op verzakking of aardverschuiving. Wat we er aan warm water uithalen, injecteren we er immers afgekoeld weer terug in. De warm- en de koudwaterput bevinden zich op voldoende afstand van elkaar en kunnen elkaar dus niet beïnvloeden. En doordat we ondiep boren is de kans op vervuiling door gas, olie of zout ook veel minder. Wat ons betreft het ei van Columbus op het gebied van warmtewinning en een aanwinst in het licht van de energietransitie.” besluit Leo. Wel even wennen was dat dit project door de diepte waarop geboord was ineens viel onder de mijnbouw. Daardoor moest voldaan worden aan de eisen van besluit Algemene regels Milieu Mijnbouw, die enorm verschilden met de regels waaraan Visser & Smit Hanab zich houdt bij ondiepe horizontale boringen. Zo moet de tunnel explosieproof zijn en is de Arbo wetgeving heel anders.
Dit project kwam tot stand met de gebruikers, Greenbrothers in Zevenbergen, de grootste teler van aubergines in Nederland. Verder is nauw samengewerkt met Herrenknecht, de partij waarmee de innovatieve boormachine ontwikkeld is. Verder werkte Visser & Smit Hanab waar mogelijk samen met zusterbedrijven zoals DUBO in Zaltbommel, leverancier van de waterpomp en de warmtewisselaar. Asfalt werd geleverd door KWS Infra en het betonwerk door MJ Oomen. En tot slot zorgt VSM voor beheer en onderhoud van de innovatieve boor. En uiteraard alleandere ondersteuning die gebruikelijk bij zo’n project komt kijken: leveren
van ketenparken, verzorgen van transport, storingsdiensten en alle materieel en materiaalondersteuning die je kan bedenken. “En dat gaat zoals gebruikelijk weer goed!” besluit Leo.